Tanım ve Kapsam

Şev ve yamaç temizliği; doğal ve yapay şevlerde, zamanla oluşan gevşek kayaçların, taş bloklarının ve zemin kütlelerinin, kontrollü bir şekilde uzaklaştırılması sürecidir.
Amaç; kaya düşmesi, toprak kayması veya kütle hareketi gibi jeoteknik risklerin azaltılması, altyapı ve yerleşim bölgelerinde can ve mal güvenliğinin sağlanmasıdır.

Uygulama Alanları

• Karayolu ve demiryolu güzergahlarında

• Hidroelektrik santralleri (HES) çevrelerinde

• Taş ocakları, maden sahaları

• Baraj rezervuar bölgeleri

• Yerleşim alanlarına yakın doğal yamaçlar

• Endüstriyel tesis şevleri

Şev Temizliğinde Uygulanan Teknikler

1. Manuel Temizleme:

   • Halatlı erişim (rope access) ekipleri ile gevşek taşların ve küçük blokların yerinden çıkarılması.

   • Özellikle erişimi zor, dik yamaçlarda tercih edilir.

2. Mekanik Temizleme:

   • Ekskavatör, vinç, telehandler gibi makineler yardımıyla taş ve kütlelerin uzaklaştırılması.

   • Mümkünse patlatmasız (sessiz) teknikler tercih edilir.

3. Kontrollü Yıkım ve Patlatma (Blasting):

   • Büyük hacimli, tehlikeli kaya kütlelerinin kırılması ve aşağı alınması için.

   • Patlama tasarımı yapılır (Controlled Blasting Plan).

4. Gevşek Kütlelerin Düşürülmesi:

   • Kaya kancaları ve mekanik kaldıraç sistemleri ile tehlikeli bloklar kontrollü şekilde serbest bırakılır.

5. Drone ile Risk Haritalama:

   • Yüksek çözünürlüklü fotogrametri ve lidar taramaları kullanılarak gevşek kaya analizleri yapılır.

Mühendislik Değerlendirme ve Risk Analizi

• Kaya birimlerinin jeomekanik özellikleri belirlenir.

• Şev stabilitesi analizleri (limit denge yöntemleri, 2D/3D modelleme) yapılır.

• Riskli bölgeler kaya düşmesi simülasyonları ile analiz edilir.

• Gevşek blokların boyut, ağırlık ve serbest düşüş potansiyeli değerlendirilir.